Aptomat là tên gọi của thiết bị đóng/cắt điện tự động hay còn gọi là cầu giao điện. Aptomat có chức năng bảo vệ quá tải và ngắt mạch trong hệ thống điện. Một số Aptomat có chức năng bảo vệ chống rò còn được gọi là aptomat chống rò hay chống giật. Aptomat còn được gọi với tên thông thường là Át.
Aptomat chống giật dạng tép có bảo vệ quá tải RCBO (Residual Circuit Breaker with Overcurrent protection). Dưới dây là Aptomat tép chống giật dòng dò 30mA
Chức năng Aptomat chống giật
– Aptomat chống giật 1 pha: Nó so sánh dòng điện chạy qua 2 dây mát và lửa, nếu dòng điện này khác nhau quá một ngưỡng rò nhất định thì nó sẽ ngắt điện khỏi tải, không cho tải làm việc nữa. Nhà sản xuất thường thiết kế các ngưỡng rò 15mA, 30mA, 100mA, 200mA, 300mA, 500mA.
– Aptomat chống giật 3 pha: Nó so sánh dòng điện chạy qua 3 dây pha và dây trung tính, nếu dòng điện này khác nhau quá một ngưỡng rò nhất định thì nó ngắt.
Phân loại các dòng Aptomat
Phân loại theo cấu tạo
Aptomat dạng tép MCB (Miniature Circuit Breaker): bảo vệ quá tải và ngắn mạch.
Aptomat dạng khối MCCB (Moulded Case Circuit Breaker): bảo vệ quá tải và ngắn mạch
Phân loại theo số pha/số cực
Aptomat 1 pha: 1 cực
Aptomat 1 pha + trung tính (1P+N): 2 cực
Aptomat 2 pha: 2 cực
Aptomat 3 pha: 3 cực
Aptomat 3 pha + trung tính (3P+N): 4 cực
Aptomat 4 pha: 4 cực
Phân loại theo chức năng
Aptomat thường: Bảo vệ quá tải, ngắn mạch. Aptomat dạng tép MCB (Miniature Circuit Breaker) và Aptomat dạng khối MCCB (Moulded Case Circuit Breaker).
Aptomat dòng rò: RCCB (Residual Current Circuit Breaker – aptomat chống dòng rò dạng tép), RCBO (Residual Current Circuit Breaker with Overcurrent Protection – aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng tép), ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker – aptomat chống dòng rò và bảo vệ quá tải dạng khối).
Phân loại theo dòng cắt ngắn mạch
Dòng cắt thấp: Thường sử dụng trong dân dụng
Dòng cắt tiêu chuẩn: Thường sử dụng trong công nghiệp
Dòng cắt cao: Thường dùng trong công nghiệp hoặc các yêu cầu đặc biệt
Phân loại theo khả năng chỉnh dòng
Aptomat có định mức không đổi
Aptomat chỉnh dòng định mức
Cấu tạo Aptomat
Cấu tạo Aptomat thường (MCB và MCCB): hường được chế tạo có hai cấp tiếp điểm (tiếp điểm chính và hồ quang) hoặc ba tiếp điểm (chính, phụ, hồ quang).
Khi đóng mạch, tiếp điểm hồ quang đóng trước, tiếp theo là tiếp điểm phụ, sau cùng là tiếp điểm chính. Khi cắt mạch thì ngược lại, tiếp điểm chính mở trước, sau đến tiếp điểm phụ, cuối cùng là tiếp điểm hồ quang. Như vậy hồ quang chỉ cháy trên tiếp điểm hồ quang, do đó bảo vệ được tiếp điểm chính để dẫn điện. Dùng thêm tiếp điểm phụ để tránh hồ quang cháy lan vào làm hư hại tiếp điểm chính.
Nguyên lý hoạt động của Aptomat
Ở trạng thái bình thường sau khi đóng điện, Aptomat được giữ ở trạng thái đóng tiếp điểm nhờ móc 2 khớp với móc 3 cùng một cụm tiếp điểm động. Bật Aptomat ở trạng thái ON, với dòng điện định mức nam châm điện 5 và phần ứng 4 không hút.
Khi mạch điện quá tải hay ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm điện 5 sẽ hút phần ứng 4 xuống làm bật nhả móc 3, móc 5 được thả tự do, lò xo 1 được thả lỏng, kết quả các tiếp điểm của Aptomat được mở ra, mạch điện bị ngắt.
Ưu điểm của Aptomat Roman
Có thể thay thế cầu dao, đóng cắt nhanh, giảm hiện tượng hồ quang, quá tải dòng điện tự ngắt điện chính xác hơn cầu dao, không cần nối lại như dây sử dụng cầu chì
Thông số kỹ thuật Aptomat tép chống giật dòng dò 30mA
| Mã | Dòng định mức |
| RAE220 | 20A |
| RAE232 | 32A |
| RAE240 | 40A |
| RAE250 | 50A |
| RAE263 | 63A |
Việc lựa chọn aptomat, chủ yếu dựa vào: dòng điện tính toán đi trong mạch; dòng điện quá tải; tính thao tác có chọn lọc.Cách lựa chọn Aptomat 1 cực phù hợp
Ngoài ra lựa chọn Aptomat còn phải căn cứ vào đặc tính làm việc của phụ tải và Aptomat không được phép cắt khi có quá tải ngắn hạn ( thường xảy ra trong điều khiện làm việc bình thường như dòng điện khởi động, dòng điện đỉnh trong phụ tải công nghệ)
Yêu cầu chung là dòng điện định mức của mức bảo vệ Iap không được bé hơn dòng điện tính toán của mạch: Iap>=Itt
Tùy theo đặc tính và điều kiện làm việc cụ thể của phụ tải, người ta hướng dẫn lựa chọn dòng điện định mức của móc bảo vệ bằng 125%, 150% hay lớn hơn nữa so với dòng điện tính toán của mạch.
Sau cùng ta chọn Aptomat có thông số kỹ thuật phù hợp với yêu cầu.
>> Xem thêm Aptomat tép 2 cực
>> Đặt mua hàng online Aptomat trên Shopled
